Dokunsal Öğrenme & Değerlendirme Projesi, Altı Nokta Körler Vakfı liderliğinde Parıltı Görmeyen Çocuklara Destek Derneği ve Engelsiz Erişim Derneği ortaklığında, Sabancı Vakfı hibe programları desteği ile sürdürülmekte olan bir projedir.

Kendimizi ve bizi çevreleyen dış dünyayı anlayabilmemiz için duyularımızı kullanırız. Bu keşif sürecinde her duyunun ayrı bir katkısı vardır. Gördüğümüz bir nesneye dokunduğumuzda veya duyduğumuz bir sesin kaynağına dönüp baktığımızda, hakkında edindiğimiz bilgiler birbirini tamamlar. Peki, doğuştan görme engelli bir kişinin hayatı nasıl deneyimlediğini, ihtiyaçlarını veya karşılaştığı zorlukları anlamak için engelsiz bireyler tarafından düzenlenen empati çalışmalarına hiç rastladınız mı? Gözlerini bir kuşakla kapatmış gören bireyler, bir saatliğine gözleri kapalı olduğunda gerçekten görme engelli bir kişinin deneyimini yaşayabilir mi?
 
Bu soruya evet yanıtını vermek imkânsız. Hayatı görerek yaşamaya alışmış bir kişi için bir saatlik karanlıkta kalma deneyimi sırasıyla önce korkutucu, ardından görebildiğine şükretme ve en sonunda görme engelli bireylere acıma gibi duygulara yola açabilir. Öte yandan görmeyen bireyler için hayat aslında o kadar korkutucu değil. Örneğin dokunma duyusu görme engelli bireyler için temel öğrenme araçlarından biridir ve gören bireylerden daha etkin şekilde kullanılabilir.
 
Engellilik durumunu birer farklılık olarak gören ve sunduğu sayısız olasılığa kucak açan bu yaklaşımdan yola çıkarak; özellikle erken yaşlardan itibaren görme engelli bireylerde dokunma duyusunu etkili şekilde kullanabilme becerisini geliştirmeye yönelik yapılacak tüm çalışmalar, bireylerin toplumsal hayatın her alanına dâhil olabilme süreci kolaylaştırır, akademik başarısını artırır ve hatta meslek seçimlerinin çeşitlenmesini sağlayabilir.
 
Dokunsal Öğrenmeyi Geliştirmek Nasıl Mümkün Olur?
 
1972 yılından beri görme engelli bireyler ile çalışan Altı Nokta Körler Vakfı da dokunsal öğrenme becerilerinin geliştirilmesi amacıyla Parıltı Görmeyen Çocuklara Destek Derneği ve Engelsiz Erişim Derneği ile bir araya gelerek Dokunsal Öğrenme ve Değerlendirme projesini başlattı. Dokunsal öğrenmenin eğitim sisteminin kalıcı bir parçası hâline gelmesini de hedefleyen bu proje sayesinde tüm görme engelli çocukların hem eğitime olan erişiminin yaygınlaşması hem de eğitim deneyimlerinin olumlu yönde gelişmesi bekleniyor.
 
Proje kapsamında ilk olarak, alanda uzman kişileri bir araya getiren bir ortak akıl toplantısı düzenlendi. Bu konuda çalışan akademisyenlerin katılımı ile gerçekleştirilen toplantıda elde edilen bilgiler ışığında eğitim programı ve eğitim programı sırasında kullanılacak üç boyutlu materyaller ve dokunsal çizimler tasarlandı. Buna ek olarak çocukların dokunsal öğrenme becerilerini ve eğitimler sonrasındaki gelişimlerini takip edebilmek için bir ölçme aracı geliştirildi.
 
Uygulama aşamasına geçildiğinde çocuklar ilk olarak gerçek nesneleri, sonrasında ahşap, alüminyum, dakota ve pleksiglas gibi farklı malzemelerle üretilen nesneleri dokunarak incelediler. Yapılan yönlendirmelerle, bu nesneleri şekil ve malzemelerine göre ayırt etmeyi öğrendiler. Bununla birlikte parça-bütün ilişkisi üzerine çalışan çocuklar, artık tanıdıkları bu üç boyutlu nesnelerin iki boyutlu hallerini ve dokunsal çizimlerini de tanıyabilmeye başladılar.
 
Öğrencilerin hem eğlendikleri hem de dokunsal öğrenme becerilerini geliştiren eğitimler sırasında yapılan gözlemler ve çocuklardan alınan geri bildirimlerle eğitim programı ve materyallerinin güncellenmesine devam ediliyor.
 
Projenin sıradaki hedefi,
* Görme engelli çocukların eğitiminde görerek öğrenmeye alternatif sunan dokunsal öğrenme eğitim programını yaygınlaştırmak,
* Akademik eğitim müfredatında yer almasını sağlamak
 
ve bu sayede görme engelli çocukların eğitim hayatlarını farklı alanlarda sürdürebilmelerine olanak sağlamak.
 
Eğitimlere katılan çocuklardan birinin söylediği gibi, “bütün geometrik şekiller nasıl farklıysa, insanlar da o şekilde birbirinden farklı.” ve eğitime erişim tüm çocukların eşit hakkı.

​Dokunsal Öğrenme & Değerlendirme Projesi Broşürüne aşağıdaki linki kullanarak ulaşabilirsiniz.
ANKV_BROSUR_LQ (6nokta.org.tr)

Dokunsal Eğitim Raporu'na aşağıdaki linki kullanarak ulaşabilirsiniz.
Dokunsal Öğrenme & Değerlendirme Projesi (6nokta.org.tr)

Ölçme Değerlendirme Raporu'na aşağıdaki linki kullanarak ulaşabilirsiniz.
Dokunsal Öğrenme & Değerlendirme Projesi (6nokta.org.tr)